Sploty tkackie

Przy opisie wykonania odzieży niejednokrotnie zaznaczone jest, aby materiał był krojony po długości, według kierunku osnowy lub po szerokości - według kierunku wątku.
Tkanina składa się z dwóch układów nitek ułożonych prostopadle względem siebie i przeplatających się wzajemnie.
Nitki osnowy ułożone wzdłuż tkaniny (rys. 2) są bardziej skręcone, mocniejsze, silniej naprężone w czasie tkania, dzięki czemu tkanina nie rozciąga się wzdłuż.
Nitki wątku są słabsze, mniej skręcone, nie są napięte tak jak osnowa, dlatego tkanina po szerokości ma większą rozciągliwość i mniejszą wytrzymałość.

Sposób przeplatania nitek osnowy z nitkami wątki nazywa się splotem tkackim.
Rodzaj splotu decyduje o właściwościach materiału, o jego trwałości, rozciągliwości i miękkości. Osnowa i wątek przeplatają się ze sobą według określonego porządku.
Najmniejsza liczba nitek osnowy i wątku, po której porządek przeplatania powtarza się, nosi miano raportu splotu. Każda nitka osnowy tworząc splot przechodzi na przemian nad i pod określoną liczbą nitek wątku.



Sploty tkanin podzielono na:
■ podstawowe
■ pochodne
■ kombinowane


■ sploty podstawowe (zasadnicze) można podzielić na:
►splot prosty - czyli płócienny
►skośny - zwany rządkowym
►atłasowy
►satynowy

► SPLOT PROSTY - PŁÓCIENNY

Jest najbardziej rozpowszechniony. W splocie tym nitka wątku przebiega kolejno pod i nad jedną nitką osnowy (rys. 3). Tkaniny te odznaczają się dużą wytrzymałością i odpornością na tarcie, stąd duże zastosowanie w bieliźnie pościelowej, stołowej, osobistej i w odzieży sportowej.

► SPLOT SKOŚNY

Powstaje wówczas, gdy nitka wątku lub osnowy przebiega w raporcie pod jedną i nad dwiema lub kilkoma nitkami osnowy lub wątku (rys. 4a, b). W każdym następnym rzędzie nitka wątku lub osnowy przesuwa się o jedną nitkę osnowy lub wątku w prawo albo w lewo, tworząc w ten sposób skośne rządki na powierzchni tkaniny (choć nitki krzyżują się pod kątem prostym). Tkaniny o splocie skośnym odznaczają się większą miękkością i porowatością, niż tkaniny o splocie prostym.Splot skośny i jego odmiany mają szerokie zastosowanie w tkaninach wełnianych i wełnopodobnych.

► SPLOT ATŁASOWY

Jest mniej zwarty. Wątek przebiega nad większą liczbą nitek osnowy. Wiązania osnowy z wątkiem są bardziej rozproszone (rys.5), ale w określonym porządku. Przeplot jest mało widoczny, nadaje tkaninie powierzchnię gładką i zależnie od połysku przędzy - mniej lub bardziej lśniącą.

► SPLOT SATYNOWY

W tym splocie osnowa pokrywa wątek w miejscach przeplotu, a pozostała powierzchnia jest pokryta luźno leżącymi nitkami wątku (rys.6). A więc - przy splocie satynowym po lewej stronie tworzy się splot atłasowy i odwrotnie. Sploty atłasowe i satynowe mają największe zastosowanie w tkaninach z przędz lśniących, gdyż podkreślają połysk przędzy.

■ sploty pochodne od podstawowych odznaczają się większą liczbą nitek osnowy lub wątku, wzmocnieniem, a także różną szerokością.


■ sploty kombinowane powstają przez łączenie rozmaitymi sposobami splotów podstawowych i ich pochodnych.

Sposoby rozpoznawania tkanin

PRÓBA SPALANIA
Dość długi kawałek nitki - jednej lub kilku (zależnie od grubości i rodzaju badanego wyrobu)umieszcza się w płomieniu zapałki (rys. 1), świecy lub palnika i obserwuje się sposób zapalenia się, następnie palenia i wydzielony zapach oraz stałość po spaleniu.

Zachowanie się poszczególnych grup włókien podczas próby spalania przedstawiono w poniższej tabeli.

PRÓBA ROZERWANIA NITKI
Jest mniej dokładna i daje nie tak precyzyjne efekty, jak próba spalania, ale pozwala również odróżnić niektóre włókna. Nitki przeznaczone do badania powinny być dość długie.
Rozerwana nitka bawełniana odznacza się wystającymi, krótkimi włókienkami, nitka lniana - długimi i sztywnymi.
Rozerwana nitka wełniana rozszczepia się, tworząc luźne splątanie.
Nitka jedwabiu naturalnego po rozerwaniu rozdziela się, nitka jedwabiu syntetycznego będzie rozszczepiona na pojedyncze włókienka.

Naturalne włókna roślinne są mocniejsze po zmoczeniu.
Włókna sztuczna zaś (jedwab wiskozowy) po zmoczeniu tracą wytrzymałość, mają małą odporność na tarcie i zrywanie. Cechy te widoczne są przy badaniu włókien bawełny i jedwabiu sztucznego wiskozowego.
BADANĄ NITKĘ zwilża się w jednym miejscu (na długości około 1,5cm); po rozciągnięciu bawełna zerwie się w miejscu suchym, a jedwab wiskozowy w miejscu mokrym.


Za pomocą kolorowych nitek na krajce oznacza się następująco skład surowcowy wyrobów wełnianych i wełnopodobnych:

NIEBIESKI - włókna wełniane

CZERWONY - włókna poliestrowe ciągłe, cięte (torlen, elana), teksturowane (modyfikowane przez nadanie

większej elastyczności, puszystości, przewiewności)

ZIELONY - włókna poliakrylonitrylowe (anilana)

JASNOSZARY - włókna poliamidowe cięte, ciągłe (stylon, polana) i teksturowane

ŻÓŁTY - włókna celulozowe - wiskozowe (argona)

Ponadto został ustalony sposób ułożenia nitek w krajce - biegną one wzdłuż tkaniny w określonym porządku.
Kolor oznaczający surowiec dominujący jest umieszczony najbliżej zewnętrznych brzegów.
W tkaninach, gdzie udział surowców wynosi 50%, bliżej brzegów umieszcza się kolor oznaczający surowiec bardziej wartościowy.
Bywa, że kolor nitek oznaczający rodzaj surowca jest taki sam, jak kolor całej tkaniny. Stosuje się wówczas dwie nitki białe, jako obrzeże dla nitek właściwych.
Na tkaninach barwionych i drukowanych umieszcza się w krajce napisy stemplowane lub drukowane w odstępach 1,5 - 2cm. Treść napisu zawiera nazwy surowca i jego procentowy udział.

___________________________________________________________________________________________________
Pozwalam sobie w kilku kolejnych notkach przepisywać część książki "Jak szyć?" Zofia Hanus rok 1989, a raczej kilku jej rozdziałów. Myślę, że zawarte w niej informacje Ci się przydadzą. (:
___________________________________________________________________________________________________