Sploty tkackie

Przy opisie wykonania odzieży niejednokrotnie zaznaczone jest, aby materiał był krojony po długości, według kierunku osnowy lub po szerokości - według kierunku wątku.
Tkanina składa się z dwóch układów nitek ułożonych prostopadle względem siebie i przeplatających się wzajemnie.
Nitki osnowy ułożone wzdłuż tkaniny (rys. 2) są bardziej skręcone, mocniejsze, silniej naprężone w czasie tkania, dzięki czemu tkanina nie rozciąga się wzdłuż.
Nitki wątku są słabsze, mniej skręcone, nie są napięte tak jak osnowa, dlatego tkanina po szerokości ma większą rozciągliwość i mniejszą wytrzymałość.

Sposób przeplatania nitek osnowy z nitkami wątki nazywa się splotem tkackim.
Rodzaj splotu decyduje o właściwościach materiału, o jego trwałości, rozciągliwości i miękkości. Osnowa i wątek przeplatają się ze sobą według określonego porządku.
Najmniejsza liczba nitek osnowy i wątku, po której porządek przeplatania powtarza się, nosi miano raportu splotu. Każda nitka osnowy tworząc splot przechodzi na przemian nad i pod określoną liczbą nitek wątku.



Sploty tkanin podzielono na:
■ podstawowe
■ pochodne
■ kombinowane


■ sploty podstawowe (zasadnicze) można podzielić na:
►splot prosty - czyli płócienny
►skośny - zwany rządkowym
►atłasowy
►satynowy

► SPLOT PROSTY - PŁÓCIENNY

Jest najbardziej rozpowszechniony. W splocie tym nitka wątku przebiega kolejno pod i nad jedną nitką osnowy (rys. 3). Tkaniny te odznaczają się dużą wytrzymałością i odpornością na tarcie, stąd duże zastosowanie w bieliźnie pościelowej, stołowej, osobistej i w odzieży sportowej.

► SPLOT SKOŚNY

Powstaje wówczas, gdy nitka wątku lub osnowy przebiega w raporcie pod jedną i nad dwiema lub kilkoma nitkami osnowy lub wątku (rys. 4a, b). W każdym następnym rzędzie nitka wątku lub osnowy przesuwa się o jedną nitkę osnowy lub wątku w prawo albo w lewo, tworząc w ten sposób skośne rządki na powierzchni tkaniny (choć nitki krzyżują się pod kątem prostym). Tkaniny o splocie skośnym odznaczają się większą miękkością i porowatością, niż tkaniny o splocie prostym.Splot skośny i jego odmiany mają szerokie zastosowanie w tkaninach wełnianych i wełnopodobnych.

► SPLOT ATŁASOWY

Jest mniej zwarty. Wątek przebiega nad większą liczbą nitek osnowy. Wiązania osnowy z wątkiem są bardziej rozproszone (rys.5), ale w określonym porządku. Przeplot jest mało widoczny, nadaje tkaninie powierzchnię gładką i zależnie od połysku przędzy - mniej lub bardziej lśniącą.

► SPLOT SATYNOWY

W tym splocie osnowa pokrywa wątek w miejscach przeplotu, a pozostała powierzchnia jest pokryta luźno leżącymi nitkami wątku (rys.6). A więc - przy splocie satynowym po lewej stronie tworzy się splot atłasowy i odwrotnie. Sploty atłasowe i satynowe mają największe zastosowanie w tkaninach z przędz lśniących, gdyż podkreślają połysk przędzy.

■ sploty pochodne od podstawowych odznaczają się większą liczbą nitek osnowy lub wątku, wzmocnieniem, a także różną szerokością.


■ sploty kombinowane powstają przez łączenie rozmaitymi sposobami splotów podstawowych i ich pochodnych.